Op het nippertje kom ik de kapel binnen. ‘Kom erbij Saskia’. Verrast door de persoonlijke begroeting van de voorzitter,  schuif ik stilletjes aan bij de andere Vreedzame professionals. Terwijl mijn hoofd nog uitraast, voel ik langzaam de heilige grond onder mijn voeten. Ik ben er. Ik voel me welkom.

Op 19 januari bezocht ik het netwerk Vreedzame School/Wijk. In het prachtige oude klooster Mariënhof in Amersfoort kwamen zo’n 80 professionals bijeen om elkaar te leren kennen en te inspireren. Het thema was: polarisatie en radicalisering. Een ingewikkeld fenomeen. Iets wat je niet de kop moet indrukken. Maar samen, met de jongeren zelf en in een pedagogische coalitie, aan moet gaan. Alleen op deze manier kunnen jongeren een gezonde identiteit ontwikkelen. Aldus Stijn Sieckelinck, onze wijze gast van vandaag.

Verbinden en overbruggen

Voor het eerst waren wij, als Vreedzame School trainers en/of Vreedzame Wijk trainers/adviseurs, bij elkaar. 80 Mensen met 1 missie: scholen, instellingen, wijken en overheden helpen bij het nemen van verantwoordelijkheid voor een goede opvoeding, onderwijs in sociale vaardigheden en democratisch burgerschap. Wat een kracht gaat daar van uit! Programma’s van De Vreedzame School en De Vreedzame Wijk vormen de basis voor het vormen van een betrokken gemeenschap. Daarin staat concreet hoe je kinderen en jongeren leert samenleven, zoals: oog en oor hebben voor elkaar en conflicten oplossen door het uit te praten.

Als professionals dragen we uit dat kinderen en volwassenen elkaar nodig hebben om als individu uit te groeien tot een zelfbewust en verantwoordelijk mens, en samen een betrokken gemeenschap te vormen. We noemen dat VERBINDEN. Daarnaast weten we dat iedereen verschilt van elkaar, van mening of achtergrond. Deze verschillen moeten we OVERBRUGGEN, volgens Stichting Vreedzaam.

Serious game

Ook al begeven we ons op een heilige plek, een beetje vermaak mag er zijn. Met z’n allen spelen we de serious game Vriend & Vijand in de klas van Critical Mass. We zoomen in. Een conflict tussen jongeren dat langzaam uit de hand loopt als ze elkaar aanvallen op hun achtergrond. Grove taal, vijandige blikken, stemverheffing,….De film wordt stopgezet. Wanneer zou jij ingrijpen? Nadat we gestemd hebben met onze smartphone, zien we het resultaat in een grafiek verschijnen. We bespreken de antwoorden en onderzoeken het waarom. Dat is interessant! We beseffen dat iedereen wel eens betrokken is bij een dergelijke ruzie. Als docent wanneer je in de gang van de school zo’n groepje jongeren aantreft, of als burger in de trein naast je. Ze vragen met hun agressieve interactie de aandacht op. Je wacht even af, probeert het te volgen. Maar op een gegeven moment gaan je tenen ervan krommen en sta je in de startblokken om in actie te komen. Maar ja, wat zeg je en wat doe je dan? Dat is nog niet zo eenvoudig. Ik kan me best voorstellen dat je uit angst voor represaille of handelingsverlegenheid niet durft in te begrijpen. Maar gelukkig durven de meesten in de zaal dat wel. Vooral de Vreedzame Wijk trainers lijken er bedreven in. Zij spreken de jeugd met duidelijke taal direct aan. En geloof maar dat dat werkt!

Radicalisering

Het is een eer om Stijn Sieckelinck te mogen ontvangen. Als onderzoeker en pedagoog houdt hij zich al jaren intensief bezig met radicalisering bij jongeren. Wat is dat nu precies, radicalisering? Volgens Wikipedia is radicalisering het proces waarbij de gedachten en gedragingen van een persoon of groep extremer worden en in toenemende mate afwijken van de gangbare norm in de cultuur, waardoor de persoon of groep geneigd is extremistische daden te plegen. Het individu of de groep vervreemdt steeds meer van de maatschappij en kan daarna steeds meer neigen naar het uitvoeren van zijn gedachten, een extreme vorm van deviant gedrag.

Een bijzonder ingewikkeld vraagstuk, al zegt Stijn het zelf. Hij begint zijn verhaal met de uitspraak van zijn dochter (8 jaar) die voor het eerst naar een Vreedzame School gaat en thuiskomt met haar verhaal. Ze beschrijft haar nieuwe school zo:

‘Heel de wereld is er bij elkaar. Ik hoef niet meer op reis. Volgende vakantie ga ik gewoon naar school’

 

Hoe treffend is dit! Stijn vervolgt: Wij zien als volwassenen niet alleen het mooie, maar ook de lastige kwesties van een multiculturele school. Om radicalisering te lijf te gaan, moeten we luisteren naar jongeren en hen bevragen op hun idealen. Hun ideeën zijn immers nog in ontwikkeling en beïnvloedbaar. Deze jongeren zijn op zoek naar zingeving, houvast en een eigen identiteit. Help ze daarom bij dit zoekproces.

 Samen opvoeden

We zullen slimme manieren moeten bedenken om jongeren te zien/horen en mee te nemen in de democratische principes, geeft Stijn aan. Dat vraagt een zekere fijnzinnigheid in de omgang met jongeren. Opmerken waar gevoelens, gedachten en vertrouwen of wantrouwen zit. Stijn heeft in zijn laatste boek Reradicaliseren zijn ideeën over een aanpak verwerkt in concrete thema’s en lessen. Zijn overtuiging is dat opvoeders en leerkrachten samen kunnen optrekken in een pedagogische aanpak en een aansprekend gezag kunnen opbouwen zodat de jongeren een gezonde identiteit ontwikkelen.

Met andere woorden:

‘Kinderen hebben wortels en vleugels nodig om te groeien’

 

 

 

 

 

 

 

 

Tot slot nodigt Stijn ons uit om samen na te praten over een aantal prikkelende vragen. Ze houden me nog steeds bezig. En daarom deel ik ze graag met jullie. Om over na te denken en uit te wisselen met je naaste opvoeder.

• Wie zit er in jouw pedagogische coalitie?
• Wat krijgen vooral de jongens tekort van thuis? En van school?
• Ik had als kind ook graag op een Vreedzame School gezeten. Waarom wel/niet?

 

Ben jij op zoek naar een pedagogische aanpak die opvoeders op school, thuis en in de wijk met elkaar verbindt? Laat het me weten. Ik help je graag verder.