Saskia van Dongen

 

Vol verwachting ging ik afgelopen vrijdag samen met twee collega’s naar CSS Breda voor een Proeverij Werkplekleren met leertechnologie onder leiding van Karin Donkers. Samen met professionals van KPO Roosendaal hebben we deze middag kunnen proeven aan verschillende leertechnologieën waarmee  onderwijsorganisaties het samen leren kunnen versterken.  Voor ons, adviseurs Marant, was het belangrijk om te ervaren hoe zo’n Proeverij valt in het onderwijs.  De opgediende hapjes leertechnologie smaakten op zich goed. Maar losse hapjes maken nog geen maaltijd. Werkplekleren met leertechnologie omvat een nieuwe samen-leercultuur, dat laat zich niet gemakkelijk opdienen.

Wat is werkplekleren met leertechnologie?

Samen werken aan goed onderwijs vraagt een sterk onderwijsteam. Een team dat samen op zoek gaat naar oplossingen voor uitdagingen in deze moderne tijd. Een team dat op basis van gelijkwaardigheid kennis deelt, elkaar aanspreekt en feedback geeft. Het leren van professionals vindt op de werkplek plaats, in interactie met collega’s. Met nieuwe leertechnologie kun je dit nog beter mogelijk maken. We noemen deze nieuwe manier van werken en leren: werkplekleren met leertechnologie.

Voorgerecht

Tijdens de lunch en de introductie worden we meegenomen in de veranderende wereld van leren en leertechnologie.  We onderzoeken met een opdracht de verschillen tussen formeel en informeel leren? En wat heeft dit dan met werkplekleren te maken? Gaandeweg wordt het duidelijk. Op de werkplek vindt vooral informeel leren plaats, in de praktijk met collega’s, soms doelgericht en vaak ook niet. Informeel leren vereist onderwijskundig leiderschap om een open en constructieve leercultuur te creëren.  Als daarbij ook nog leertechnologie wordt inzet, kun je het samen leren op of m.b.t. de werkplek nog meer versterken.

Hoofdgerecht

We proeven aan Birdy, een sociale elektronische leeromgeving voor het onderwijs. Deze ELO kan ingezet worden voor professionals, teams van leerkrachten of directeuren, maar even goed voor leerlingen (klassen 7 en 8). Het ziet er aantrekkelijk uit en is echt ingericht om kennis (interessante websites, artikelen en praktijkkennis) te delen en van elkaar te leren d.m.v. feedback. En, wat is nu het verschil met de huidige praktijk, waarin je bijvoorbeeld informatie met elkaar deelt via e-mail of in een teamvergadering? Leren met Birdy kan elk moment, wanneer het jou schikt. Je hoeft dus niet te wachten op een bijeenkomst met collega’s. In veel organisaties wordt informatie op verschillende plekken opgeslagen en wordt niet/weinig feedback gegeven. Op Birdy staat alle ‘leer’ informatie overzichtelijk bij elkaar. En, je hebt verschillende mogelijkheden om het leren van elkaar d.m.v. feedback te sturen, met berichten, leervragen etc.  Op deze manier heb je geen papier meer nodig.

Dan het volgende hapje: De Toekomstscan. Met deze scan krijg je een beeld van de eigen organisatie in een veranderende samenleving. Aanwezigen vullen een deel van de Toekomstscan in. Hoe zit dat eigenlijk bij ons, vragen de tweetallen zich af. Aan de reacties meer ik dat dit gerecht deelnemers bewust maakt van de manier waarop de eigen organisatie leiding geeft aan veranderingen en het leren en ontwikkelen mogelijk maakt.

Tot slot worden we uitgenodigd aan een beeldtafel voor het onderdeel: Beeldend Trainen. Dat is hip!  We bekijken een video over werkplekleren en leertechnologie.  Vervolgens selecteren we samen momenten waarin de argumenten voor/tegen werkplekleren het best zichtbaar worden.  Vanzelf raken we in gesprek met elkaar om de gekozen momenten te onderbouwen en met elkaar te bepalen wat we het belangrijkste vinden.  Een actieve werkvorm waarmee je met collega’s een betekenisvolle dialoog kan voeren over de visie of de praktijk van je eigen onderwijs. We zien toepassingen genoeg!

Nagerecht

Een hele belevenis, zo’n Proeverij. De ervaringen moeten nog even zakken. Het is zo veelomvattend! Wie gun ik ook zo’n Proeverij? Even denken….

Wil je ook een Proeverij meemaken? Schrijf je in op de website van Marant.

Heb je vragen naar aanleiding van de Proeverij, neem gerust contact met me op. Dan help ik je verder.

 

 

Het bezoek aan basisschool De Cocon in Alkmaar staat nog helder op mijn netvlies. Ik zie de directeur nog enthousiast praten over de ontwikkeling op haar school, en de kinderen druk met elkaar in de weer op hun laptops. Wat een werklust hier!

 

De Cocon is de eerste basisschool in Nederland die met VLC Birdy werkt, een sociale elektronische leeromgeving (ELO), waar kinderen en leerkrachten van en met elkaar leren. Ik raak  nieuwsgierig. Wat maakt dat op deze school deze nieuwe technologie werkplekleren ondersteunt en een verrijking is voor het onderwijs?

Karin vertelt….

Met mijn collega Saskia Versloot stappen we ’s morgens vroeg in de auto voor een lange reis naar Alkmaar. We worden hartelijk ontvangen door Karin Donkers, toenmalig directeur van De Cocon en nu inmiddels werkzaam bij CSS Breda, de ontwikkelaar van Birdy. Eenmaal in gesprek, merken we dat we met een gedreven vrouw te maken hebben met passie voor onderwijs en dan vooral ontwikkelingsgericht onderwijs. Samen onderwijs maken, met haar team, daar gaat ze voor. En zo is zij ook de uitdaging aangegaan om Birdy in te voeren. Deze sociale ELO past prima bij ons concept vertelt ze, samen onderwijs maken en van en met elkaar leren. Op het moment van het interview is de school 1,5 jaar bezig. In groep 7 en 8 werken alle leerlingen op laptops met dit programma (3 uur per week onder schooltijd) en vanaf het volgende schooljaar (2015-2016) ook groep 6 (in de toekomst misschien ook groep 5 erbij). Kinderen leren van en met elkaar vanuit rijke leeropdrachten die leerkrachten zelf ontworpen hebben. Op De Cocon passen de opdrachten bij de thema’s van het jaar. De kinderen leren via ontdekken. Ze zijn heel gemotiveerd. Het samenwerken gaat bijna als vanzelf. Het is een prachtige manier van ontdekkend leren, binnen de klas, binnen de school, en als je wilt binnen de scholengroep. De school heeft nog lang niet alle mogelijkheden van de ELO benut, maar komt telkens een stapje verder. Je hebt ook te maken met verschillen tussen leerkrachten, maar iedereen leert erbij.

De Cocon maakt samen met 14 andere scholen deel uit van het bestuur De Ronduit. Alle leerkrachten van deze scholen hebben in 2 tranches scholing  gehad om het werken met Birdy onder de knie te krijgen, zowel met hun kinderen in de klas als collectief van leerkrachten. Met dit laatste levert BIrdy een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van een (digitale) professionele leeromgeving.

Kijkje in groep 7

We stappen in een volle klas met kinderen die zeer betrokken en actief bezig zijn. De meesten hebben een tekening gemaakt van een zelfbedacht dier met specifieke eigenschappen. Hiervan maken ze een foto, zetten het in de ELO en maken er een korte beschrijving bij. Vervolgens nodigen ze medeleerlingen uit die feedback gaan geven. Sommige kinderen zijn bezig met de verwerking van de feedback. De leerkracht loopt begeleidend rond en hoeft bijna niet te helpen (‘op je handen zitten’ heet dat), want de kinderen helpen vooral elkaar.

Karin licht toe: eerst was het een heel gedoe met die foto’s, toen gingen we met de iPad rond om foto’s te maken, en te sturen en vervolgens op te slaan. Toen ontdekten we dat er ook een camera op de laptop zit die je kunt gebruiken. Je ziet dat de kinderen elkaar helpen om de tekening goed op het beeld te krijgen en te klikken.

Kijkje in groep 8

De leerkracht geeft instructie over het maken van een script voor een toneelstuk. Ze bespreekt daarbij hoe je elkaar feedback geeft en dat je er ook iets mee moet doen. De kinderen gaan in groepjes de opdracht voorbereiden met gebruik van Birdy.

Karin geeft aan dat deze leerkracht in de Birdy voor de leerkrachten feedback had  gevraagd bij deze leeropdracht en dat zij met de ontvangen feedback van Karin vanochtend een verbeterde versie aan de klas kon presenteren. Het ontwerpen van goede leeropdrachten is een vak apart. Inmiddels werkt deze school met een vaste structuur voor een leeropdracht met aparte velden voor: de vraagstelling, het doel en de manier waarop ze de opdracht moeten maken.

Karin leidt ons achter in de klas door het programma. Het ziet er gebruiksvriendelijk uit. Prettige, rustige opmaak met picto’s. Je kunt documenten en filmpjes uploaden voor je werkstuk. Daarnaast mogelijkheid voor: quiz, stellingen, onderzoeksvragen en interessante websites. Leerkrachten en leerlingen vinden hier stap voor stap hun weg in. Maar het moeilijkste is en blijft het leren ontwerpen van rijke leeropdrachten of je nu met of zonder Birdy werkt.

De succesfactoren op een rijtje

De invoering van Birdy is een succesverhaal op De Cocon. Wat maakt dat zo’n invoering hier zo goed slaagt? Een paar succesfactoren op een rijtje:

• Een enthousiaste directeur met visie en hart voor onderwijs
• Een bestuur met visie die durft te kiezen voor Birdy voor al haar scholen en hiermee investeert in samen leren op een moderne manier
• Een team dat vanuit ontwikkelingsgericht werken geleerd heeft zelf uitdagende leeropdrachten te maken voor kinderen.
• Een veilig groeps- en schoolklimaat waar feedback welkom is.
• Alle leerkrachten zijn verplicht scholing te volgen waardoor er echt een kwaliteitsslag kan worden gemaakt en leerkrachten op elkaar kunnen rekenen.

Wil je meer weten over Birdy als tool voor werkplekleren? Kom dan naar een van de Proeverijen op Marant.