De vakantie leek zo mooi te worden. Met onze gedroomde beelden gingen we met ons gezin op reis. Even later…viel TOM TOM uit, op de camping bleek de gereserveerde plek vergeven aan een ander, de wilde rivier waar we op wilden raften bleek echter een klein stroompje, de wind bleef liggen waardoor we niet meer konden surfen op het meer, de rits van de tent ging kapot waardoor de regen onze tent inliep, met de gehuurde mountainbikes lukte het helaas niet om de bergen op te fietsen waar ze zo naar uitgekeken hadden. Kortom, tegenslagen. En is de vakantie hierdoor minder leuk geworden, zeker niet!
Juist door het ontmoeten van tegenslagen, hebben we elkaar leren kennen in de manier waarop ieder op zijn/haar eigen manier en wij samen hiermee omgingen. Emoties en reddingsplannen, soms met een verrassend effect. Want als je niet kan raften, dan kun je misschien wel fietsen door de rivier, dachten wij. We hebben het uitgeprobeerd, het was hilarisch! Na 100 meter zijn we afgestapt en gaan zwemmen. We hebben veel plezier gehad.
Als je dit alles beseft, dan word je vakantie ondanks tegenspoed een rijke ervaring. Dan heb je niet alleen een verhaal als je thuiskomt omdat je de tegenslagen hebt kunnen overwinnen, maar dan voel je je ook sterker en ben je competenter geworden.
Tegenslagen horen bij het leven
Tegenslagen, wie kent ze niet? Ze horen bij het leven en zijn van alle tijden. Je vriend waarmee je had afgesproken komt niet opdagen, je moeder moet een tijdje naar het buitenland voor werk, je haalt slechte cijfers of je konijn gaat dood. Of ingrijpender: je ouders gaan scheiden, je vader wordt ernstig ziek of je gaat verhuizen naar een nieuwe stad waar je niemand kent. En als volwassene kom je ze ook tegen. In de wereld van de 21e eeuw staan kinderen bloot aan een wereld vol mogelijkheden en verleidingen. Veel kinderen raken er aan gewend dat ze met hun gespaarde zakgeld binnen de kortste keren een smartphone kunnen kopen, dat ze de mooiste films kunnen kijken en games kunnen spelen via internet en dat ze via sociale media aandacht krijgen van zoveel mensen. Het maakt ze kwetsbaar en handelingsverlegen als het even niet mee zit.
Hoe leer je omgaan met tegenslagen?
Ik ben ervan overtuigd dat iedere leerkracht of ouder op zijn/haar manier leert om kinderen weerbaar te maken, maar hoe kritisch ben je op de kwaliteit van de begeleiding hierin? En sta je daarin als team en/of ouderpaar op één lijn? Sommige deskundigen vinden dat kinderen teveel verwend worden en dat ouders te weinig grenzen stellen. Daar kan ik mij wel in vinden. Kinderen moeten inzien en ervaren dat het leven niet altijd mee zit en dat er grenzen en beperkingen zijn. De bomen groeien niet altijd tot de hemel! Het is belangrijk dat kinderen leren doorzetten en moeite doen (veelvuldig oefenen, vallen en opstaan) om hun doelen te bereiken. Pas dan is een prestatie veel waard en ben je geneigd een volgende keer weer moeite te doen om iets te bereiken.
Een programma helpt
Scholen moeten zorgen voor een sociaal veilige omgeving. Hoe zij dit doen, mogen zij zelf bepalen. Wil je leerlingen op een eenduidige en structurele manier sociaal-emotionele vaardigheden leren, dan ligt het gebruik van een programma of methode voor de hand. Afgelopen tijd heb ik intensief kennis gemaakt met Zippy’s Vrienden, een programma voor kinderen van 5 tot 10 jaar om te leren omgaan met stress en moeilijke situaties: coping. Kinderen leren in dit programma aan de hand van een verhaal over 3 vrienden en huisdier Zippy (een wandelende tak) copingstrategieën. Ze leren stilstaan bij moeilijke situaties, (h)erkennen en delen de emoties die erbij horen en leren een goede oplossing te vinden. De oplossing kan en mag voor ieder kind wat anders zijn. Als het maar voldoet aan twee simpele regels: 1. Hierdoor voel ik me beter en 2. Hiermee doe ik mezelf of anderen geen pijn.
Zippy’s Vrienden is praktisch en concreet. Het wordt inmiddels wereldwijd gebruikt en erkend. Voor oudere kinderen zijn vervolgprogramma’s ontwikkeld: Apple’s Vrienden en voor groep 7 en 8 is een Canadees programma beschikbaar dat in het Nederlands zal worden vertaald. Wil je meer weten over Zippy’s Vrienden, dan kun je informatie vinden via de website informatie of mij benaderen.
