Saskia van Dongen

De vakantie staat voor de deur, de koffers zijn gepakt. Wat geef jij de kinderen mee om zich te vermaken? Leesboeken, puzzels, spelletjes op de iPad, om schoolse vaardigheden te blijven oefenen en de vakantiedip te lijf te gaan? Of laat je de kinderen vrij spelen en opgaan in een nieuwe omgeving? In het laatste geval zie je de vakantie waarschijnlijk als hoogtepunt voor het leren van levensvaardigheden. Beide invalshoeken zijn interessant en je doet er vast goed aan om hierin de balans te vinden. In deze blog breek ik in ieder geval een lans voor het laatste: vakantie als hoogtepunt voor het leren van essentiële vaardigheden voor het leven.

 

 

 

 

Vakantiedip te lijf

De vakantiedip, je kent het vast. De terugval in basisvaardigheden zoals lezen en rekenen na een lange vakantieperiode omdat er gewoonweg minder geoefend wordt. Ouders krijgen talloze tips mee om kinderen te blijven (vooral) lezen: zelf lezen als goed voorbeeld, blijven voorlezen voor het slapen gaan, neem leuke spelletjes mee zoals Dizzy, laat kinderen zelf gekozen boeken meenemen op vakantie en alles lezen wat ze tegenkomen: menukaarten, borden etc. En vooral, doe het met plezier. Het klinkt logisch en verstandig, maar ik weet hoe moeilijk het kan zijn om deze adviezen in praktijk te brengen als je kind echt niet wil lezen.

Vakantie is toch ook een tijd van ont’moeten’, toelaten van nieuwe ervaringen? Van minder schools en juist levensecht leren? Of misschien wel je eigen grenzen opzoeken en leren omgaan met gevaren.

Zoek de gevaren op

Een uitgesproken voorstander van het leren leven met gevaren is: Gever Tully, oprichter van de Tinkering School (Knutselschool). Hij is van mening dat we kinderen teveel beschermen voor gevaarlijke situaties en de leefomgeving van kinderen zo beperken dat we hen kansen ontnemen om met gevaren om te leren gaan. Gever Tully is bezig met een boek waarin 50 gevaarlijke situaties worden beschreven. Het zijn eenvoudige situaties uit het leven gegrepen die kinderen helpen om creatief en zelfverzekerd te zijn. In zijn TED Talk laat hij 5 gevaarlijke dingen zien die een kind gedaan zou moet hebben in zijn leven. En…het is zo herkenbaar. Zeker voor de meeste jongens. Nummer 1 is: Spelen met vuur: het leren beheersen van de meest elementaire krachten van de natuur.

Als ik deze voorbeelden laat zien aan mijn dochter, haalt ze haar schouders op en zegt ze wijs: ‘Iedereen moet zijn eigen uitdaging zoeken’ .

Samen verzinnen we nog meer uitdagingen des levens:

• Brommer of motor rijden (of bij iemand achterop)
• Topsnelheid ervaren op een kartbaan of zittend op een banaan achter een motorboot
• Klimmen over rotsen of tegen een klimmuur op
• Slootje springen
• Een jaar lang in een tentje slapen
• Een heel groot festival bijwonen in het buitenland
• Paardrijden over het strand.

Het zijn juist deze uitdagingen die je in de vakantie kunt doen om je grenzen op te zoeken, jezelf te leren kennen en te overwinnen, iets te blijven proberen totdat het lukt.

 

 

 

 

 

 

 

10 Uitdagingen in de vakantie

Wil je van je vakantie een hoogtepunt maken voor de kinderen? Grijp dan onderstaande kansen aan om kinderen zinvolle vaardigheden te leren voor het leven.

1. Logeren. Weg van huis, van je vertrouwde omgeving. Veiligheid zoeken bij een ander en om leren gaan met regels en gewoontes in een ander gezin. Misschien moet je kind hiervoor zelfstandig reizen, de juiste route uitzoeken en leren reizen met de trein. Daar word je kind zelfstandig van!
2. Spelen op straat. Leren skeeleren, rolschaatsen, bramen plukken, stoeptekenen, en andere spelletjes bedenken en spelen met andere kinderen. In de vakantie heb je tenminste tijd om dit heel lang te doen, eindeloos te oefenen, creatieve ideeen uit te werken en je volledig erin te verliezen. En dit alles met andere, soms nieuwe kinderen, dat is leerzaam!
3. Een hut bouwen. Dat doe je niet zomaar, daar is een idee en een plan voor nodig. Wat gaan we bouwen, voor wie, waar, hoe? En hoe krijgen we dat samen voor elkaar? Menig kind ervaart hoe ingewikkeld en uitdagend het is om met z’n allen een hut te bouwen die aan de eisen voldoet en waar je met recht van kan zeggen: Dat is onze hut!
4. Uit jezelf in actie komen: het is zo gemakkelijk om de tijd door te brengen met de iPad op de bank met eindeloos veel spelletjes en filmpjes. De uitdaging voor kinderen is juist om zelf de regie te voeren over de kostbare vrije tijd en deze voor zichzelf zo zinvol mogelijk te besteden. Om kinderen hierbij op weg te helpen, kun je met de kinderen een lijstje van verschillende activiteiten voor buiten en binnen maken. Vervolgens begeleiden bij het kiezen en (samen) uitvoeren van activiteiten. Een keer bezig, dan ontdek je samen met je kind hoeveel leuke dingen er eigenlijk te doen zijn. Voor de meest originele anti-verveeltips kan ik je verwijzen naar: www.thuisinonderwijs.nl.
5. Stilstaan en gewaarworden. Op vakantie ben je meestal meer buiten, langer op en kom je in een nieuwe omgeving waar van alles te ontdekken valt. Denk aan ’s nachts laat op blijven en waarnemen hoe koud of donker het is. Kijken naar de ondergaande zon en de sterren. ’s Morgens vroeg opstaan en de wereld zien/horen ontwaken. Op blote voeten lopen in het gras, door de modder, in het zand en op de stenen, en merken hoe dat voelt. Nieuwe vruchten leren eten, je eerste tegenzin overwinnen, en dan al proevende merken dat het best lekker is. Er zijn zoveel momenten stil te staan bij het hier en nu.
6. Wegkruipen in een boek. Sommige kinderen vinden pas tijdens een vakantie de rust om zelf een boek te pakken en daar urenlang in weg te kruipen. Dan kom je pas echt goed in het verhaal en blijf je geboeid. En wat een leeskilometers maak je dan!
7. Samen op expeditie. Voor een wandeling zijn niet alle kinderen te porren. Maar voor een expeditie wel. Waar zit de uitdaging dan in voor de kinderen? Een moeilijk begaanbaar pad met rotsen en slootjes, waarbij je elkaar moet helpen om de tocht te volbrengen? Of gaat het om de weg vinden naar de schat, zoals bij geocachen, waarbij je met behulp van pgs-coordinatoren de schat (cache, meestal een doosje met logboek en spulletjes) moet vinden.
8. Slapen in een tent. Lekker veilig bij je ouders of juist alleen in een eigen tentjes. Dat is bijzonder. Het is knus en je kunt je eigen veiligheid in zo’n kleine ruimte gemakkelijk creëren. Je neemt de omgeving anders waar dan in je slaapkamer: je hoort bijvoorbeeld de regen tikken op het tentdoek en de beestjes langs de tent kruipen, daar moet je aan wennen en na een tijdje voelt dat heel vertrouwd.
9. Kampvuurtje maken. De spanning begint al bij de voorbereiding: hout sprokkelen. Dan het vuurtje opbouwen en onderhouden, uitproberen wat welk hout wel en niet goed brandt, hoe dicht je bij het vuur kan staan, het juiste plekje vinden voor het bakken van brood of verwarmen van de marshmallows. Samen om het vuurtje heen staan of zitten, oergezellig. Dan komen oude liedjes en herinneringen naar boven, samen zingen en spannende verhalen vertellen. Wat een intense ervaring moet dit zijn voor kinderen.
10. Spelen met water. Of je nu aan de kust zit of in de achtertuin. Er is altijd wel water in de buurt om mee te spelen: een kraan, een badje of een buitendouche. Met water is zoveel te ontdekken: spiegelen, spetteren, drijven/zinken, en je kunt er ongelooflijk veel plezier aan beleven.

Al zin gekregen in de vakantie?

Veel plezier en tot ziens in augustus, en misschien zeg je dan straks net als wij: “Goh, wat zijn onze kinderen toch gegroeid!”.