Heb ik iets gemist? In mijn agenda staat voor vanavond een gesprek met de mentor. Ik verheug me op dit eerste gesprek. Benieuwd hoe mijn zoon zich gedraagt in de klas, of hij meedoet met de les en al aansluiting heeft gekregen met zijn nieuwe klasgenoten. Wie is deze mentor? Kan hij mijn zoon helpen een nieuwe start te maken, nadat hij vorig jaar gestrand is in de brugklas? Terwijl de avond nadert, word ik bezorgd. Ik heb nog geen uitnodiging gekregen voor vanavond… Zoekend in de spullen van de school, ontdek ik een brief waarin staat dat ik op de algemene ouderavond van een paar weken geleden een gesprek had moeten aanvragen. Oeps, vergeten. Zou ik vanavond nog welkom zijn?
Het is niet voor niets dat ik me druk maak over de enerverende tijd van een brugklasser en mijn zorgen graag wil delen met de mentor. Huiswerkbegeleiders Saskia Valuleon en Ani Essayan maken in hun artikel in Trouw van 11 september 2014 duidelijk dat de eerste weken op een middelbare school loodzwaar zijn. Tot ‘Kerst blijft de brugpieper zweven…’. Het komt aan op zelfstandigheid. Ze moeten veel zelf uitzoeken. Denk alleen al aan de combinatie van verschillende soorten agenda’s: Magister, studiewijzer en papieren agenda. Je moet het maar allemaal kunnen bijhouden.
Als ouder ben ik blij dat mijn zoon niet de enige is. Als professional zie ik dit gebeuren met lede ogen aan. Het is toch wel ernstig dat het niet lukt om die pubers tijdig op het leerpad te krijgen en daar dure huiswerkbegeleiding voor nodig is. Tot overmaat van ramp krijg ik even later de cijfers van de NOS onder ogen. 24% Van de jongens volgt een lager opleidingsniveau dan verwacht. Hoe gaat het ons (ouders en school) lukken om het beste uit het kind te halen, of misschien nog beter, het kind het beste uit zichzelf te laten halen?
Het startgesprek, welke vragen stel je elkaar?
Even terug naar het begin. De communicatie tussen ouders en school is van cruciaal belang voor de ontwikkeling van kinderen. Zeker de eerste weken, wanneer alle kinderen weer moeten wennen aan een nieuwe groep, leraar of school. Thuis is het strakke ritme van op tijd eten en slapen, naast huiswerk, sporten ook weer begonnen. Dat is wel weer even wennen!. Juist aan het begin van het schooljaar is het belangrijk om tijd te maken voor ontmoeting.
Daarom juich ik startgesprekken enorm toe. Over welbevinden en de eerste (leer)ervaringen. Met of zonder kind erbij. Vragen die je aan elkaar kunt stellen en zorgen die je met elkaar kan delen. Hoe heeft het kind de eerste weken doorgemaakt? Komt het doodmoe thuis en hangt het vervolgens in de bank of kan het de energie weer oppakken? Wat vertelt het kind thuis over school? Hoe is het contact met nieuwe kinderen? Komt het met vragen bij de leerkracht, of is het vertrouwen nog niet zover? Hoe gaat het om met de eerste succeservaringen en tegenslagen?
Maar ook het perspectief. Wat gaan de kinderen leren in deze groep? Hoe zal dat gaan bij dit kind? Wat zijn de sterke kanten van het kind en hoe houden we rekening met beperkingen? Wat heeft het kind nodig om te presteren naar vermogen? Hoe gaat dat er dan concreet uitzien? Wat moeten leraar en ouders daarvoor doen? En wat verwacht je daarbij van elkaar? Spreek dit hardop uit.
Een goed gesprek aan het begin van het schooljaar is een belangrijke stap in de ontwikkeling van een vertrouwensrelatie tussen school en ouders. Daar kun je altijd op terugvallen, ook als je een keer teleurgesteld bent of slecht nieuws met elkaar moet delen.
Ouders en school samen
We hebben het hier over ouderbetrokkenheid. Niet over actieve ouders die de school een handje helpen bij het lezen of knutselen of een informatieavond bezoeken. Nee, ouders die betrokken zijn bij de ontwikkeling en het leren van hun eigen kind op school en daar een effectieve bijdrage aan leveren. Daar ligt een sleutel tot succes. We noemen dit educatief partnerschap.
Voor deze vergaande samenwerking is het nodig dat scholen ouders uitnodigen tot actief meedoen vanuit de verantwoordelijkheid als opvoeder. Regelmatig in gesprek gaan met elkaar over de ontwikkeling van het kind, zo vaak als nodig. Maar ook over wat eenieder kan doen om in te spelen op de onderwijsbehoefte van het kind. Dat betekent ook dat je elkaar aanmoedigt te doen wat mogelijk is en elkaar aanspreekt op gedrag. Spreek je als ouder af dat je elke dag gaat lezen met je kind, doe dat dan ook. Lukt het niet, zoek naar een oplossing of kom er op terug en bedenk samen een haalbaar alternatief.
Een andere effectieve bijdrage is: kinderen helpen bij het huiswerk. Dat begint al op de basisschool met het leren van de topotoets, extra reken- of leesopdrachten of nieuwtjes zoeken op internet. Maar ja, hoe ga je dat aanpakken als je beiden werkt, of je kind regelmatig het huiswerk (zogenaamd) vergeet op te schrijven, of liever met zijn vrienden omgaat dan in je eentje huiswerk maken, want dat is saai! Kinderen op een goede manier helpen, dat doe je niet zomaar. Daar komt echt wel wat bij kijken!
Ouders op de stoep
Ouders van nu zijn mondig en willen hun kind graag gelukkig zien. Ze willen het beste voor hun kind, en dat moet het liefst vandaag nog gerealiseerd worden. Deze houding van ouders leidt soms tot overtrokken verwachtingen en vervelende confrontaties tussen ouders en school. Ik zie de dwingende ouders op de drempel van de klasdeur al staan. Zij vragen niet of de leerkracht even tijd heeft. Nee, ze beginnen gewoon hun verhaal en verwachten van de leerkracht dat je luistert en ze gelijk geeft. Daar sta je dan, met achter je een onrustige groep die popelt om met de les te beginnen.
Het is typerend voor de tijd van nu dat ouders voor hun kind opkomen. Jammer dat het soms zo moet gaan. Maar geloof, deze ouder heeft je wat te vertellen, en denk aan ‘Ouders, daar heb je wat aan’ . Samen met een goede basis effectief communiceren, sta je stevig in de schoenen.
Tips voor ouders en leerkrachten
- Verrassende vragen
Soms weet je gewoon niet meer moet stellen als je kind van school komt. Vaak komt het op hetzelfde neer: Hoe was het op school? Maar ja, als je dit elke dag gaat vragen, dan reageert je kind niet meer spontaan. Op Vrouwblog staan verrassende vragen.
Met de nodige creativiteit kun je de vragen ook ombuigen naar vragen die je op school kan stellen over thuis. En als het gaat om hulp, dan kun je ook vragen: “Kun je mij uitleggen hoe ik jou het beste kan helpen?” (slogan uit artikel van Ingrid van Essen, Aan de slag met de puberijsberg, in Balans nr 7 aug/sept 2014). - Lezen is een feest
De Kinderboekenweek is deze week. Dit jaar is het thema Feest. Dé week om kinderen boeken te laten ontdekken. Zoek een lekker plekje en een goed moment en ga genieten met je kind. Maak hier vervolgens een gewoonte van. - Spelen is leren
Jonge kinderen leren door te spelen. De manier waarop een kind praat tijdens het spelt, geeft inzicht in het denkproces. Als je goed luistert, ontdek je de taal van het kind en kun je peilen waar het kind staat in de ontwikkeling. Ga samen met de leerkracht op zoek naar het spelniveau van je kind en ga daarover met elkaar in gesprek. Lees meer in artikel HJK ‘Wat hun praatjes je vertellen’ van Esther van den Berg en Mieneke Langberg, juni 2014. - Laat zien
Laat als school zien waar elke groep mee bezig is en hoe hier thuis op kan worden aangesloten. Via de schoolwebsite, blogs of een digitale communicatieplatform kun je uitwisseling mogelijk maken. Laat kinderen thuis verder oefenen en spelen met waar het op school mee bezig is geweest en vervolgens weer werk mee naar school meenemen. Zo zorg je voor een wisselwerking tussen leren thuis en op school.
Download het E-book Ouders en School Samen
Ons verhaal is niet klaar. Lees het E-book Ouders en school samen en verrijk hiermee je ideeën over ouderbetrokkenheid. Binnenkort verschijnt ook een openhartig interview in Frappant met de directeur van basisschool De Schelven over contact met ouders.